แรกเริ่ม ศัพท์ทันตแพทย์ อยู่ในขอบขตความรับผิดชอบของ ราชบัณฑิตยสถาน โดย คณะกรรมการชุดหนึ่ง เรียก คณะกรรมการบัญญัติศัพท์วิทยาศาสตร์

ศัพท์ทันตแพทย์เล่มนี้ ตีพิมพ์ 2 ครั้ง ครั้งแรกสุดปี 2537 จำนวน 2000 เล่ม และพิมพ์ครั้งที่ 2 ในอีก 4 ปีต่อมา คือปี 2541 เพิ่มจำนวนอีก 3000 เล่ม

คำบางคำมีการแปลที่แปลกและไม่เฉพาะ เช่น fixed partial denture = ฟันปลอมติดแน่น (แทนที่จะเป็น ฟันปลอมบางส่วนชนิดติดแน่น)

จนมีการปรับปรุงครั้งล่าสุดเมื่อปี 2553 ในชื่อที่เปลี่ยนจาก ศัพท์ทันตแพทยศาสตร์ —> ศัพท์บัญญัติทางทันตแพทยศาสตร์ จุดประสงค์ของ version ใหม่สุด ไม่ใช่จำหน่าย แต่เพื่อแจกจ่ายตามสถานศึกษาต่างๆ จึงมีจำนวนการพิมพ์ในครั้งนั้น น้อยมาก

แต่เรายังมีวิธีสืบค้น คำศัพท์เหล่านี้ ทาง internet ได้อย่างสะดวก โดยการใช้ พจนานุกรม Longdo Dict

วิธีคือ ให้ Add Favorite หรือ Bookmark เวบนี้ไว้ใน Browser ที่สะดวกครับ http://dict.longdo.com/

การค้นความหมายของคำ ให้ใช้ เครื่องหมาย * คร่อมทับคำที่ต้องการดังรูป จะได้ความหมายครอบคลุมที่สุด

ผมลองทดสอบระหว่าง Browser กับ Longdo dict app พบว่า การใช้งานใน Browser ดีกว่าตรงที่ไม่มีโฆษณา pop up ออกมากวนใจครับ

แต่ถ้าใครสนใจใช้ App ก็ลงได้ทั้ง iOS และ Android

แม้จะไม่ Update สุดเท่าปี 2553 ที่พิมพ์ครั้งล่าสุด แต่ก็พอใช้ได้ครับ (Longdo update ตามราชบัณฑิต ปี 2545)

 

จากข่าวที่รบกวนจิตใจอยู่ในขณะนี้ ทำให้ผมนึกถึงหนังสือ Pedo เล่มนึงซึ่งหวานและอบอุ่นมาก เขียนโดยท่านอาจารย์ที่ผมคาดว่า น่าจะเป็นหมอที่อ่อนโยนและใจดีที่สุดท่านหนึ่ง หลังจากที่ทำความรู้จักท่านผ่านทางตัวหนังสือ

หนังสือเล่มนี้คล้ายๆ หนังสือทันตแพทย์หลายๆ เล่ม คือ พิมพ์ออกมาน้อย (ประมาณ 1000 เล่ม) และไม่ค่อยตีพิมพ์ซ้ำ เล่มที่ผมมีอยู่เป็นเล่มที่พิมพ์ครั้งที่ 1 ปลายปี พ.ศ.2552

ท่านอาจารย์ผู้เขียน รศ.ทพญ.ประภาศรี ริรัตนพงษ์ ภาควิชาทันตกรรมสำหรับเด็ก มหิดล

หนังสือสีหวาน ขนาด 80 หน้า แบ่งเนื้อหาตามลำดับของการทำความรู้จัก, การจัดการต่อสิ่งที่พบ, การทำความเข้าใจต่อพฤติกรรมและการให้การรักษาที่เหมาะสม (หรือพูดอีกด้านคือ การไม่ให้การรักษาที่เหมาะสม) ท่านอาจารย์ประภาศรีเขียนเนื้อหาทั้ง 6 บท มีเพียงบทสุดท้าย เขียนโดย กุมารแพทย์ คณะแพทย์ จุฬา คือ ผศ.นพ.ณัทธร พิทยรัตน์เสถียร

บทที่เกี่ยวกับทันตแพทย์โดยตรง คือ บทที่ 5 ผลของ finger sucking และ บทที่ 6 การจัดการ finger sucking

เริ่มที่ Intro การ finger sucking เป็นพฤติกรรมปกติและถือเป็น learning จนหลัง 1 ขวบ จะค่อยๆ ลดลงไปเองเรื่อยๆ จน 2-4 ขวบ เด็กจะหายจากพฤติกรรมนี้ไปได้เอง

ในบทที่ 2 จะลงรายละเอียดถึงลักษณะการดูดเทียบการดูดจากนมแม่ จากที่อ่าน เด็กดูดหัวนมโคตรแน่นมาก (ผมว่าแม่น่าจะเจ็บเลยนะ) แล้วใช้ลิ้นรีดน้ำนมออกมาโดยลิ้นมีการเคลื่อนตัวเป็นคลื่น Peristaltic motion)

เทียบกับการดูดจากนมขวด จะเห็นตำแหน่งของเพดานกับลิ้น คนละเรื่องกับการดูดนมแม่เลย

รูปแสดงลักษณะหัวนมปลอมแบบทั่วไปกับแบบ Orthodontic ซึ่งจะแบนกว่า โค้งกว่า เพื่อให้รับกับ palate

บทที่ 3 พูดถึง factors ที่มีผลให้เกิดซึ่งเยอะมาก ประมาณ 12 ข้อ ยกตัวอย่างเช่น ระยะเวลาตอนเด็กเข้านอน หรือ จำนวน-ลำดับของพี่น้องในครอบครัว ก็มีผลนะ ตอนท้ายบท ท่านอาจารย์ยก Theory ทาง Psycho มา 3 ทฤษฎีหลัก ที่ใช้อธิบายสาเหตุ

บทที่ 4 เป็น Prevalence แสดงตารางตัวเลขการศึกษาในประเทศและภูมิภาคต่างๆ (ส่วนใหญ่เป็นยุโรป) ที่น่าสนใจคือ พบเด็กเอสกิโม กับ เด็กอินเดียแดงพื้นเมืองใน US ที่ไม่พบพถติกรรมการดูดนิ้วเลย

บทที่ 5 จะเริ่ม link กับ Ortho ละ ทั้งอธิบายการเกิด malocclusion ทั้ง Ant open bite, Cross bite ไปจนถึง Skeletal deformity เกิด Angle Cl II (finger sucking ไม่ใช่สาเหตุโดยตรง แต่ถ้า skeleton หรือ occlusion มีแนวโน้มอยู่แล้ว จะยิ่งเร่งให้เกิดแรงขึ้น)

ท่าทางในการดูดนิ้วก็มีผลไม่เหมือนกัน การหงายนิ้วดูดดังรูปจะเกิดแรงแบบคานระบบที่ 1 ดันฟันบนให้ procline และดันฟันหน้าล่างให้ retrude

บทที่ 6 ที่ท่านอาจารย์ ประภาศรีเขียนเป็นบทสุดท้าย เรื่อง การจัดการ (การรักษาพฤติกรรมนี้) ตั้งแต่ การไม่ต้องทำอะไรเลยในเด็กต่ำกว่า 4 ขวบ และเริ่ม counsellling เด็กและพ่อแม่ใน 4-6 ขวบ และถ้าหลังจากช่วงนี้ (คือใกล้ 10 ขวบ) ต้องใช้วิธีอื่นในการปรับเพิ่ม ทั้งวิธีทางจิตวิทยา และการใส่ Appliance

บทสุดท้ายของหนังสือ เขียนโดยท่านอาจารย์กุมารแพทย์ อธิบายมุมมองด้วยทฤษฎีจิตวิทยาต่างๆ ทั้ง Sigmund Freud และท่านอื่นๆ สรุปคือ ทางแพทย์มองว่า เป็นนิสัยที่ปกติ ยอมรับได้ แต่จะเริ่มเข้าไปจัดการเมื่อ เด็กอายุ 5 ขวบ (เท่าๆ กับของทันตแพทย์ที่ 4-6 ขวบ) และใช้เทคนิกการรักษาโดยการปรับพฤติกรรม ก็เอาอยู่แล้ว

โดยสรุป (ความเห็นส่วนตัวของผม) ทางกุมารแพทย์จะ chill มาก มองว่า เป็นเพียงนิสัยที่ทำซ้ำๆ เพื่อชดเชยความมั่นคงทางอารมณ์ของเด็ก แต่สำหรับทันตแพทย์ค่อนข้างเป็นเรื่องใหญ่ (ยิ่งถ้ายังทำหลัง 4 ขวบ จะเรื่องใหญ่มาก) เพราะมันมีผลต่อฟันและ Skeletal อาจทั้งโดยตรงและโดยอ้อม

 

หนังสือ Online ในที่นี่หมายถึงการสั่งหนังสือกระดาษจริงๆ (ไม่ใช่แบบอ่านใน iBooks, Google Play books, Kindle) และยกตัวอย่างการสั่งหนังสือในประเทศนะครับ

หนังสือทันตแพทย์ จะอยู่ในหมวดหนังสือวิทยศาสตร์ประยุกต์ –> แพทยศาสตร์

click เข้าไปในหมวดแพทยศาสตร์ จะพบ หมวดย่อย ทันตแพทยศาสตร์ อีกที

ถึงตรงนี้ เลือกหนังสือที่ตองการ แล้วสมัครสมาชิกเวบ เพื่อสั่งหนังสือแล้วจ่ายเงิน (ผ่านบัตร เดบิต/เครดิต) ได้เลยครับ

หนังสือที่เราสั่งไปบางเล่ม อาจไม่ update สถานะ (เช่น หนังสือหมดยังไม่พิมพ์ใหม่ ทำให้หนังสือในรายการไม่มีอยู่จริง) ไม่ต้องตกใจ เพราะจะมีพนักงานติดต่อมาทางโทรศัพท์เพื่อยืนยันรายการ หักเงินคืนมาให้เราอีกครั้ง ก่อนจัดส่งหนังสือมาให้ครับ

การจัดส่ง ใช้เวลาประมาณ 4-5 วัน (ข้อดีสำหรับการสั่งในเวบ CUbook คือ ราคาที่ลดจากหน้าปกจริงทุกเล่มครับ)

Pakage การจัดส่ง ผมให้ 8/10 ครับ เพราะหีบห่อแน่นหนาได้มากกว่านี้อีกนิดจะ perfect เลย

ภายในกล่อง ไม่มีการบรรจุวัสดุกันกระแทก มีเพียงถุงพลาสติกใส่หนังสือทั้งหมดไว้เท่านั้น

มีใบเสร็จแสดงรายการหนังสือ ยอดรวม และ ส่วนลด

ไม่คิดค่าจัดส่ง ถ้าสั่งยอดตั้งแต่ 700 บาท ขึ้นไป (แต่ถึงเสียค่าจัดส่ง 50 บาท ก็ยังประหยัดกว่าค่า BTS ไป/กลับ อยู่ดีครับ)

ทีนี้มาลองดูคุณภาพหนังสือที่จัดส่งมา

ขอบและมุมไม่ยับ คุณภาพหนังสือครบสมบูรณ์ 10/10

เล่มนี้เป็นหนังสือ Pros ของท่านอาจารย์มรกต ปกแข็ง สีปกเขียวมรกต (เหมือนชื่ออาจารย์ผู้แต่ง) สภาพหนังสือที่ส่งมาดีมากครับ (เล่มนี้น่าจะเป็น Textbook เล่มที่ 2 ที่ท่านอาจารย์คนไทยเขียนที่ผมเคยอ่านมา) เดี๋ยวจะรีวิวให้ดูกันนะครับ (ตอนนี้ผมยังอ่านไม่จบ น่าสนใจมาก)

ผู้เป็นต้นกำเนิดของการศึกษาด้าน ergonomics เป็นชาวโปแลนด์ ศ. วอยส์ไซเอช จาสท์รเซโบรว์สกี้ (Prof. Wojciech Jastrzebrowski) (ตรงกับไทยในสมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้น รัชกาลที่ 4)

หนังสือความหนา 180 หน้า

ท่านอาจารย์ผู้แต่งทำงานในสาขาออกแบบผลิตภัณฑ์ และเรียนต่อระดับสูงในสายเวชนิทัศน์จึงมีความรู้เกี่ยวกับกายวิภาคของมนุษย์ได้เป็นอย่างดี

จุดประสงค์ของหนังสือ สำหรับผู้อ่านในระดับ ป.ตรี โครงสร้างหนังสือในช่วงต้นถึงกลางๆ จะเป็นในสไตล์ของ ป.ตรี คือ เน้นท่องมาก ตั้งแต่บทที่ 1-3 และ 5 เป็นส่วนที่ทันตแพทย์มีพื้นฐานรื่อง Gross Anatomy อยู่แล้ว ยกเว้นบทที่ 4 ซึ่งเป็นค่า norm ของสัดส่วนร่างกายมนุษย์ (คนไทย) ซึ่งได้มีการเก็บรวบรวมเป็นสถิติที่ละเอียดมาก

บทที่ 6 น่าจะเป็นบททีบรรจุไว้สำหรับนักเรียนทันตแพทย์ในโรงเรียนมากที่สุด

Ergonomics = Ergon+nomos นั้นธรรมดาไป แต่การบัญญัติคำว่า “การยศาสตร์” (การย์+ศาสตร์) ของราชบัณฑิตนั้นยิ่งแปลกกว่า

ในพจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตเล่มล่าสุด (ปี 2554) ไม่มีคำว่า “การยศาสตร์” มีแต่คำว่า “การย์” เท่านั้น

เริ่มต้นบทที่ 2 เป็น anatomy พื้นฐาน เด็กๆ จะต้องท่องกันประมาณนี้ครับ

บทที่ 3 เริ่มเข้าสู่ movement