เป็นการเปรียบเทียบ Gaming phone กับ Normal smartphone ที่ใช้ CPU ตัวเดียวกัน เครื่องใดจะมีประสิทธิภาพมากกว่ากัน?

คำว่า Mobile gaming เป็นคำที่กว้างมาก ครอบคลุมตั้งแต่การเล่นเกมส์บนรถโดยสารไปจนถึงการแข่ง e-sports ดังนั้นถ้าคุณอยู่ในกลุ่มที่ให้ความสำคัญกับ Mobile gaming มาก แน่นอน คุณย่อมมองไปที่กลุ่ม Gaming smartphone เมื่อต้องการใช้ Smartphone คู่ใจซักเครื่องนึง แต่แน่ใจหรือไม่? ว่า Gaming smartphone ที่คุณเลือก มีความโดดเด่นมากกว่า Smartphone Flagship ที่ไม่ได้ประกาศตัวว่า เป็น Gaming phone จริงๆ
ในบทความนี้จะทดสอบระหว่าง Asus ROG Phone 7 Ultimate เทียบกับ SSGS 23 Ultra โดยใช้การวัดประสิทธิภาพในการเล่นเกมส์โดยเฉพาะเพื่อเปรียบเทียบระหว่าง Gaming phone กับ Flagship smartphone
การเปรียบเทียบ Frame rate
ก่อนทดสอบจะขอเทียบรายละเอียด Specs ของทั้ง 2 รุ่น
Galaxy S23U ใช้ Qualcomm Snapdragon 8 Gen 2 processor, with 12GB LPDDR5X RAM
ROG Phone 7U ใช้ Qualcomm Snapdragon 8 Gen 2 with 16GB LPDDR5X RAM
แม้ SSGS 23U จะมีการใช้ extra RAM (vertual RAM) แต่สำหรับการ run เกมส์เพียงเกมส์เดียว (เล่นทีละเกมส์) การใช้ extra RAM ไม่ให้ผลที่แตกต่าง
นอกจากนั้น CPU Snap 8 gen 2 ที่ปรับแต่งเป็นพิเศษ สำหรับ SS ทำให้ในทางทฤษฎีมี Clock speeds ที่สูงกว่าปกติ แต่ก็พบว่า CPU ที่ปรับแต่งให้ประสิทธิภาพได้เท่าๆ กับ CPU ที่ใช้ใน ROG
ในการทดสอบ
1.เราปรับ Performance เครื่องทั้ง 2 รุ่น ให้อยู่ในระดับสูงสุดเท่าที่แต่ละรุ่นจะทำได้ โดยใช้ X-mode ใน ASUS’ Armoury Crate software และ “Performance” preference ใน Game Launcher ของ SS
2. ใช้ Bypass charging mode ในทั้ง 2 รุ่น เพื่อเลี่ยง Overheat
3. ไม่ใช้ระบบ Cooling พิเศษ เช่น ASUS AeroActive Cooler 7 ใน ROG
ผลทดสอบ Frame rate ที่ได้

อะไรคือ jank หรือ dropped frame ?
‘jank’ เกิดขึ้นเมื่อ gaming frame ไม่ถูก rendered ให้เร็วพอที่จะได้ reqiurement fps ของเกมส์นั้นๆ
ตัวอย่างเช่น สำหรับเกมส์ที่ต้องการ fps เฉลี่ยที่ 60 frames per second แต่เครื่องที่ใช้ให้ fps ที่ตกลงไปถึง 40fps ในหลายช่วงตลอดการเล่น จะทำให้ผู้เล่นเหมือนถูกกันออกจากเกมส์ เรียก distracting lag หรือ jank ทำให้เกิดการเล่นที่ไม่ต่อเนื่อง และเกิดความเสียหายในการเล่นเกมส์นั้น
ในอันดับแรก พบว่า ทั้ง 2 รุ่น ให้ประสบการณ์การเล่นเกมส์ที่ดีมาก ทั้ง graphic และ frame rates ที่สูงมาก แต่อย่างไรก็ตาม ผลการทดสอบชัดเจนว่า แม้จะมี Specs ใกล้เคียงกัน แต่ SSGS23 U มี frame rates โดยเฉลี่ย “ตก” มากกว่า ROG Phone 7U

ถ้าดูในรายละเอียด SSGS23 U เริ่มต้นด้วย virtually locked 60fps ใน PUBG Mobile round แต่หลังจากผ่านไป 5 นาที frame rates เริ่มแกว่ง ซึ่งแสดงถึงปัญหาการระบายความร้อนในตัวเครื่อง และ CPU เริ่ม throttling
แม้ว่า frame rates เฉลี่ย จะอยู่ในระดับ 55-60fps ตลอดทั้ง match แต่ถ้าดู frame rates ที่ตกไปถึงระดับต่ำสุด จะพบว่า ตกลงในทุก 50 วินาที และลงไปถึง 40fps แต่สำหรับ ASUS ROG Phone 7 Ultimate ให้ประสบการณ์ที่ smooth กว่า เมื่อเล่นเกมส์ในเวลานานๆ
CPU ที่ Overclock speed ใน SSGS 23U ไม่ได้หมายถึงการให้ประสิทธิภาพที่สูงขึ้น
การทดสอบต่อไป คือ การ emulating the fast-paced F-Zero GX บน Dolphin Emulator ในขณะที่ เครื่องที่ทดสอบต่างก็ไม่สามารถ ทำ frame rates ได้ที่ rock-solid 60fps ตลอดการทดสอบ แต่เราก็พบ frame rates ตกอย่างมากใน SSGS 23U คือ ตกในครึ่งหลังของการทดสอบ เหลือ 50-55 fps (ในขณะที่ในรอบแรกทำได้ 55-60 fps) โดยใช้เวลาทดสอบผ่านไป 15 นาที

เป็นอีกครั้งที่ชี้ให้เห็น ปัญหาการระบายความร้อน และเกิด throttling สำหรับ Samsung phone
เราพบปัญหาที่คล้ายกันนี้เช่นเดียวกันใน ASUS ROG Phone 7 แต่ fps ตกและแกว่งน้อยกว่ามากๆ เพราะมีปัญหาการระบายความร้อนน้อยกว่า
สิ่งที่ได้จากการทดสอบ ชี้ชัดว่า gaming phones อย่างเช่น ASUS ROG Phone 7 Ultimate ให้ผลประโยชน์ในการ lock fps ให้อยู่ในระดับสูง ในระดับที่น่าพอใจสำหรับผู้เล่น เกิดจาก (ความคาดเดาของเรา คือ) ระบบระบายความร้อนขนาดใหญ่ที่ทำให้ GPU clock ทำงานได้สม่ำเสมอและยาวนานกว่า ร่วมกับ การทำงานของ CPU ที่จัดลำดับความสำคัญของคำสั่ง graphics ได้อย่างมีประสิทธิภาพ ทำให้การ drop ของ fps ลดลงอย่างมีนัยสำคัญ (เมื่อเทียบกับ Normal flagship smartphone)
อะไรที่เป็นสาเหตุทำให้ Mobile gaming fps drop ?
แม้ว่า Smartphones จะมี CPU ที่แตกต่างกัน และมีความสามารถในการจัดการและจัดลำดับ คำสั่งได้หลากหลาย (แล้วแต่การออกแบบสถาปัตยากรรม) แต่ปัญหาหลักของการเกิด fps drop และ game jank คือ การเกิด throttling ในการจัดการคำสั่งเหล่านั้น เพราะในทันทีที่เกิด heat เพิ่มสูงขึ้น —> Clock speeds ของ CPU จะเกิด throttled back เพื่อป้องกันไม่ให้ heat เพิ่มขึ้นไปอีก –> ผลที่ตามมาคือ ลดประสิทธิภาพโดยรวมของการทำงานเครื่อง และ drop fps
ทำไมเราจึงต้องการใช้ Gaming phone?

Gaming phone เช่น ASUS ROG Phone 7, Nubia REDMAGIC 8 นอกจากการออกแบบให้เพิ่มประสิทธิภาพโดยรวมของเครื่องเพื่อการเล่นเกมส์แล้ว ยังเพิ่ม function บางอย่าง เช่น shoulder triggers เพื่อ map ปุ่มกด, การ customization ในระดับลึกเพื่อ performance mode, เพิ่ม macro support, record&streaming, key mapping เป็นต้น
Gaming phones ยังมีชุมชนที่แบ่งปันประสบการณ์การเล่น ทั้งปัญหาของ games software การใช้ accessories เพิ่มเติม เช่น cooling fan, controller community
Gaming phones ถูกสร้างขึ้นให้มี performance สูงสุด แต่ก็มักมีปัญหาใน features อื่น
ถ้าเรามองไปที่ Normal flagship smartphone ยกตัวอย่าง เช่น
SS มี Samsung’s Game Launcher, performance profiles, bypass charging controls, priority mode และ minor stats tracking
ส่วน HONOR มี HONOR’s Game Manager ที่ประกอบด้วย quick access to performance, mistouch prevention, screenshot และ DND toggles
จะเห็นว่า ในหลาย brand จะพยายามสร้าง core functionality ให้โดนใจ gamers แต่ความลึกของ configuration และ customization ก็ยังไม่เท่ากับที่ gaming phone นำเสนอ

ถ้าเราตัดสินใจแน่วแน่ที่จะใช้ function พิเศษของ gaming phone ที่โดดเด่นกว่า Normal flagship ทั่วไป สิ่งที่ต้องยอมรับ คือ อีกด้านที่ด้อยกว่า เช่น ความสามารถ และ คุณภาพของกล้อง, ไม่มี Wireless charger, ไม่มี IP rating ระดับสูง, ไม่มีการออกแบบ body ที่เพรียวบาง น้ำหนักในการจับถือง่าย
Gaming phones ถูกสร้างขึ้นเพื่อทำสิ่งๆ หนึ่ง (การเล่นเกมส์) ให้ดีที่สุด ขณะที่ Flagship smartphones อื่นๆ สร้างขึ้นให้ (พยายาม)ทำให้ได้ดีในทุกๆ สิ่ง
การเลือกสิ่งที่ใช่ จึงขึ้นกับการให้ลำดับความสำคัญของการใช้งาน คือ จะอยากใช้ fps สูงที่สุด หรือ ยอมรับ fps drop บ้าง เพื่อการใช้งานด้านอื่นๆ ที่ดีกว่า